Η ΔΑΦ

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι μία από τις πιο συχνά διαγιγνωσκόμενες νευροαναπτυξιακές διαταραχές. Επηρεάζει σημαντικά πολλούς τομείς της ανάπτυξης του ατόμου (λόγο, επικοινωνία, ενδιαφέροντα, κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες, συμπεριφορά). Διαγιγνώσκεται σε 3 διαφορετικά επίπεδα που σηματοδοτούν τη βαρύτητα της συμπτωματολογίας και την αντίστοιχη έκπτωση που η διαταραχή επιφέρει στη λειτουργικότητα του ατόμου. Η ΔΑΦ είναι μια διαταραχή πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, καθώς αναγνωρίζονται σε αυτήν αίτια γενετικά, νευροβιολογικά, νευροφυσιολογικά. Χάρη στην πρόσφατη εκτεταμένη έρευνα γύρω από τη ΔΑΦ, είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε τα παιδιά αυτά που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν συμπτωματολογία ΔΑΦ ήδη από τους 12 πρώτους μήνες της ζωής.

 

Πρώιμες ενδείξεις βρεφών με ΔΑΦ

• Δεν ανταποκρίνονται όταν τα καλούν με το όνομά τους.
• Δεν δείχνουν συχνά αντικείμενα που τους τραβούν την προσοχή.
• Έχουν μειωμένη βλεμματική επαφή.
• Εστιάζουν περισσότερο την προσοχή τους σε λεπτομέρειες αντικειμένων παρά στα πρόσωπα των οικείων τους.
• Εκδηλώνουν ξαφνικά και έντονα ξεσπάσματα και δεν παρηγορούνται εύκολα.
• Δεν προσαρμόζονται εύκολα στην αγκαλιά.
• Δεν στρέφουν το βλέμμα στο αντικείμενο που τους δείχνει ο ενήλικας.
• Δεν μιμούνται ήχους ή κινήσεις.
• Δεν ανταποκρίνονται σε δυνατούς θορύβους.
• Δεν χαμογελούν.
• Δεν δίνουν σημασία σε νέα πρόσωπα.
• Δεν γυρνούν το κεφάλι για να εντοπίσουν την πηγή του ήχου.

 

Η αξία της πρώιμης παρέμβασης

Η ένταξη του παιδιού σε πρόγραμμα πρώιμης παρέμβασης δύναται να τροποποιήσει τη γονιδιακή έκφραση και την ανάπτυξη του εγκεφάλου, ειδικά αν λάβει χώρα κατά την πρώτη νηπιακή ηλικία. Ως αποτέλεσμα, η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να επηρεάσει την πορεία της διαταραχής ή την βαρύτητα με την οποία θα εκδηλωθούν τα συμπτώματά της. Εάν θέλετε να μελετήσετε επιστημονικά άρθρα από τη διεθνή βιβλιογραφία που τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα της πρώιμης παρέμβασης για τη ΔΑΦ, κλικ εδώ, εδώ κι εδώ. Eίναι ερευνητικά τεκμηριωμένο ότι η πρώιμη παρέμβαση για τη ΔΑΦ εξασφαλίζει τη βέλτιστη πρόγνωση της διαταραχής αν:

 

• Είναι εντατική και συστηματική.
• Ξεκινάει όσο πιο νωρίς γίνεται (ιδανικά στην ηλικία 2-4 ετών).
• Βασίζεται σε συμπεριφορικά - αναλυτικά μοντέλα.
• Στοχεύει στη διδασκαλία δεξιοτήτων που αφορούν στη μίμηση, στο λόγο, στις δεξιότητες παιχνιδιού, στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, στη ρύθμιση της συμπεριφοράς, στην αύξηση της προσαρμοστικής ικανότητα του ατόμου.
• Χτίζει το εκπαιδευτικό πρωτόκολλο σταδιακά, από πιο απλές μέχρι πιο σύνθετες δεξιότητες, ακολουθώντας την ανάπτυξη του παιδιού.
• Ενσωματώνει την ενεργό συμμετοχή των γονέων σε ρόλο συν-θεραπευτή.
• Προβλέπει τη γενίκευση των δεξιοτήτων στην καθημερινή ζωή.

 

Βασική στοχοθεσία της παρέμβασης

Στο Κέντρο μας εφαρμόζονται εξατομικευμένα προγράμματα πρώιμης παρέμβασης για παιδιά με ΔΑΦ και τις οικογένειές τους από την ηλικία των 2 ετών. Οι βασικοί στόχοι των προγραμμάτων αυτών, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού είναι οι εξής:

 

1. Κατανόηση λόγου

• Ανταπόκριση σε απλές και σύνθετες εντολές
• Αναγνώριση μελών του σώματος, αντικειμένων, οικείων προσώπων, συναισθηματικών εκφράσεων, κλπ.
• Κατανόηση ερωτήσεων που περιλαμβάνουν αντωνυμίες και επιρρήματα
• Κατανόηση της σχέσης ομοίου και διαφορετικού
• Κατανόηση ενικού και πληθυντικού

 

2. Ανάπτυξη μιμητικών δεξιοτήτων

• Μίμηση πράξεων λεπτής κινητικότητας
• Μίμηση πράξεων αδρής κινητικότητας
• Μίμηση πράξεων στοματικής κοιλότητας
• Μίμηση πράξεων με αντικείμενα
• Μίμηση πράξεων σε συνδυασμό με λεκτικές εκφράσεις
• Μίμηση των συνομηλίκων στο παιχνίδι και στον προφορικό λόγο

 

3. Ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας

• Ανάπτυξη κινήτρου επικοινωνίας
• Κατάλληλος τρόπος έκφρασης των αιτημάτων (δαχτυλοδείξιμο σε πρώτη φάση και χρήση του προφορικού λόγου με ολοκληρωμένες προτάσεις σε επόμενα στάδια)
• Ονομασία και περιγραφή της χρήσης ή της λειτουργίας μελών του σώματος, αντικειμένων, οικείων προσώπων,  συναισθηματικών εκφράσεων, κλπ.
• Δήλωση κατάφασης και άρνησης (με νεύματα σε πρώτη φάση και χρήση του προφορικού λόγου σε επόμενα στάδια)
• Κατάλληλη ανταπόκριση σε χαιρετισμούς
• Απάντηση σε ερωτήσεις προσωπικής φύσεως, γενικών γνώσεων, αιτίας – αιτιατού
• Ανταλλαγή πληροφοριών για γεγονότα της καθημερινότητας
• Κατάλληλη χρήση αντωνυμιών, προθέσεων, γενών
• Διήγηση ιστοριών με χρονική αλληλουχία
• Έκφραση αποριών και καταλληλότητα απαντήσεων σε ερωτήσεις
• Κατανόηση και χρήση επαγωγικού λόγου
• Κατανόηση και χρήση μεταφορικού λόγου
• Κατανόηση και κατάλληλη χρήση των εξωλεκτικών στοιχείων της επικοινωνίας

  

4. Ενίσχυση των δεξιοτήτων αυτοεξυπηρέτησης 

• Ντύσιμο
• Πλύσιμο χεριών και δοντιών
• Αγωγή τουαλέτας
• Αυτόνομη σίτιση

  

5. Βελτίωση προσχολικών δεξιοτήτων  

• Κατανόηση προμαθηματικών εννοιών
• Χρήση μαρκαδόρου και ψαλιδιού
• Αντιγραφή γραμμάτων και αριθμών

6. Βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων 

• Εμπλουτισμός του ρεπερτορίου ενδιαφερόντων – αμοιβαίο μοίρασμα
• Επιδίωξη της επαφής με συνομηλίκους
• Κατάλληλη ανταπόκριση σε επιτραπέζια και ομαδικά παιχνίδια
• Αναγνώριση και κατανόηση των κοινωνικών κανόνων
• Κατάλληλη τροποποίηση της συμπεριφοράς ανάλογα με το κοινωνικό πλαίσιο
• Αύξηση προσαρμοστικών δεξιοτήτων

 

7. Εκπαίδευση στην θεωρία του νου  

• Αναγνώριση και κατανόηση των σκέψεων, των επιθυμιών και των προθέσεων του άλλου
• Περιορισμός της κυριολεκτικής ερμηνείας του λόγου
• Διάκριση ανάμεσα σε εκούσιες και ακούσιες πράξεις
• Εκπαίδευση σε πιο ευέλικτους τρόπους σκέψης – χρήση εναλλακτικών στρατηγικών.

  

8. Κατανόηση και έκφραση συναισθημάτων 

• Αμοιβαίο μοίρασμα συναισθημάτων
• Αντίληψη των σωματικών αισθήσεων που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένο συναίσθημα
• Σύνδεση των συναισθημάτων με τις αντίστοιχες εκφράσεις προσώπου, τον τόνο της φωνής και τη γλώσσα του σώματος
• Βελτίωση του λεξιλογίου συναισθηματικής έκφρασης
• Εκπαίδευση στην διαχείριση του άγχους, του θυμού και της λύπης
• Βελτίωση αυτορρύθμισης του συναισθήματος και ανοχής στη ματαίωση

 

9. Τροποποίηση της συμπεριφοράς

• Περιορισμός δυσλειτουργικών μορφών συμπεριφοράς και στερεοτυπιών
• Ανάπτυξη δεξιοτήτων αυτοελέγχου
• Ανάπτυξη αυτορρύθμισης της συμπεριφοράς

 

10. Προαγωγή της μαθησιακής ετοιμότητας μέσω ανάπτυξης δεξιοτήτων εργασίας  

• Σωστή στάση σώματος
• Τήρηση κανόνων
• Ολοκλήρωση δραστηριοτήτων
• Αυτοκαθοδήγηση κατά την εκτέλεση των δραστηριοτήτων
• Οργάνωση του υλικού.

 

11. Διεύρυνση θεραπευτικού πλαισίου  

• Εκπαίδευση γονέων (για περισσότερες πληροφορίες, κλικ εδώ)
• Συνεργασία με τα εκπαιδευτικά πλαίσια (για περισσότερες πληροφορίες, κλικ εδώ)

 

Για γενικές πληροφορίες σχετικά με τη ΔΑΦ, κλικ εδώ.

Για πληροφορίες σχετικά με την πολυεπίπεδη θεραπευτική παρέμβαση για τη ΔΑΦ στα παιδιά, κλικ εδώ.

Για πληροφορίες σχετικά με την πολυεπίπεδη θεραπευτική παρέμβαση για τη ΔΑΦ στους εφήβους, κλικ εδώ.

Για πληροφορίες σχετικά με ειδικά θεραπευτικά προγράμματα που προσφέρουν εξειδικευμένοι θεραπευτές του Κέντρου για τη ΔΑΦ, κλικ εδώ.

Για να ενημερωθείτε σχετικά με τα ομαδικά μας προγράμματα, στα οποία μπορούν να ενταχθούν παιδιά με ΔΑΦ, κλικ εδώ.