Πρώιμη παρέμβαση

• Αρχική
• ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
• Θεραπευτικά Τμήματα
• Παιδιών
• Πρώιμη παρέμβαση

Σύμφωνα με την κλινική μας εμπειρία, συχνά οι γονείς εκτιμούν ότι όταν ένα παιδί αργεί να μιλήσει ή είναι αδέξιο στη λεπτή και αδρή κινητικότητα ή είναι κοινωνικά αδέξιο ή είναι υπερβολικά ζωηρό και δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας μέχρι την ηλικία των 5-6 ετών το νωρίτερο. Συνήθως πιστεύουν ότι οι δυσκολίες αυτές οφείλονται σε ανωριμότητα και περιμένουν να υποχωρήσουν από μόνες τους καθώς το παιδί μεγαλώνει. Σε περίπτωση μάλιστα που το παιδί είναι αγόρι, αυτή η άποψη είναι πιο διαδεδομένη, καθώς επικρατεί η αντίληψη ότι «τα αγόρια γενικά ωριμάζουν αργότερα από τα κορίτσια». Οι περισσότεροι γονείς αναζητούν συνήθως τη βοήθεια του ειδικού όταν το παιδί τους ενταχθεί πια στο Δημοτικό σχολείο. Πολλοί δάσκαλοι, αλλά και ειδικοί επίσης, παροτρύνουν τους γονείς να περιμένουν και να μην βιαστούν να εντάξουν το παιδί σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα, καθώς εκτιμούν ότι η «ωρίμανση» του παιδιού μπορεί να μειώσει την έκταση των παραπάνω δυσκολιών και το παιδί να τα καταφέρει από μόνο του, χωρίς να χρειαστεί να «στιγματιστεί» από τη συμμετοχή του σε ένα ανάλογο πρόγραμμα.  

Ωστόσο, αν κάτι μπορεί να «στιγματίσει» ένα παιδί,  είναι οι ίδιες οι δυσκολίες του ή η αναπτυξιακή του καθυστέρηση σε κάποιον τομέα που το θέτουν σε δυσμενή θέση έναντι των συνομηλίκων του και των περιβαλλοντικών  απαιτήσεων και όχι η προσπάθεια αντιμετώπισης αυτών των δυσκολιών στα πλαίσια ενός εξειδικευμένου ψυχοπαιδαγωγικού προγράμματος. Επίσης, τα επιστημονικά δεδομένα συγκλίνουν υπέρ της άποψης ότι όταν η ανάπτυξη ενός παιδιού υστερεί σε έναν ή περισσότερους τομείς και αποκλίνει του αναπτυξιακά προσδοκώμενου, τότε η απόκλιση αυτή οφείλεται σε κάποιο αίτιο -πιθανώς νευρολογικής φύσης- που χρήζει διερεύνησης. Με άλλα λόγια, όταν ένα παιδί αργεί να μιλήσει ή αργεί να περπατήσει ή δυσκολεύεται εξαιρετικά να συγκεντρωθεί ή να κάνει οικονομία στις κινήσεις του ή αντιμετωπίζει σημαντικές δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση, τότε είναι πολύ πιθανό να υπάρχει κάποια υποβόσκουσα δυσλειτουργία και να μην πρόκειται για απλή καθυστέρηση που θα αναπληρωθεί καθώς το παιδί μεγαλώνει. Αυτό που θα συμβεί καθώς το παιδί μεγαλώνει είναι η αύξηση των αρνητικών επιπτώσεων στη λειτουργικότητά του, στην περαιτέρω ανάπτυξή του αλλά και στις σχέσεις του με τους γονείς, τους δασκάλους και τους συνομηλίκους του. Το κυριότερο όμως είναι η απώλεια πολύτιμου χρόνου κατά τη διάρκεια μιας κρίσιμης αναπτυξιακής περιόδου, όπου η παρέμβαση μπορεί να επιφέρει τα μέγιστα δυνατά αποτελέσματα.  

Επομένως, όσο πιο έγκαιρα εντοπιστεί το αίτιο των παραπάνω δυσκολιών και υπάρξει ειδική θεραπευτική παρέμβαση τόσο πιο σημαντικά και διαχρονικά σταθερά θα είναι τα αποτελέσματα. Η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να λειτουργήσει ως δευτερογενής πρόληψη στην περίπτωση της ΔΕΠ-Υ και της ΔΑΦ. Η δευτερογενής πρόληψη αναφέρεται στην προσπάθεια ανακοπής της πορείας εξέλιξης μιας διαταραχής με τις πρώτες ενδείξεις της ύπαρξής της, έτσι ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εκδήλωσής της, να επιβραδυνθεί η εξέλιξή της, να τροποποιηθεί η δυσμενής πορεία της και να ελαχιστοποιηθούν οι μελλοντικές επιπλοκές της, μέσα από διαδικασίες που διευκολύνουν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και «ομαλοποιούν», στο μέτρο του δυνατού, τη δομή και τη λειτουργία του.

Η αποτελεσματικότητα της πρώιμης παρέμβασης έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου όπου η πλαστικότητα του εγκεφάλου είναι μεγάλη. Η πλαστικότητα είναι μία εγγενής ιδιότητα του εγκεφάλου, η οποία εξασφαλίζει τη δυνατότητα δυναμικών τροποποιήσεων σε πολλαπλά επίπεδα νευρωνικής οργάνωσης, επιτρέποντας στον εγκέφαλο να επεξεργάζεται, να κωδικοποιεί και να αξιοποιεί τη νέα γνώση. Αν και αυτή η νευρωνική ανάπτυξη είναι σε μεγάλο μέρος γενετικά προγραμματισμένη, είναι πλέον αποδεκτό ότι η εμπειρία διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς επιδρά στην τροποποίηση της έκφρασης των γονιδίων με συνεπακόλουθες μεταβολές στην ανατομία και λειτουργία του εγκεφάλου, επιτρέποντας ακόμη και την τροποποίηση ορισμένων ελλειμματικών δομών. Kατά συνέπεια, το αναπτυσσόμενο άτομο είναι πιο δεκτικό στην επίδραση της περιβαλλοντικής εμπειρίας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.