Η ετοιμότητα είναι ένας πολυδιάστατος όρος ο οποίος αναφέρεται σε όλες τις φάσεις της ανάπτυξης του παιδιού. Η μαθησιακή ετοιμότητα αναφέρεται στο σύνολο των απαραίτητων δεξιοτήτων και γνώσεων που πρέπει να έχει αποκτήσει ένα παιδί προκειμένου να προσαρμοστεί ομαλά στο σχολικό περιβάλλον και να ανταποκριθεί με επιτυχία στις απαιτήσεις του σχολικού προγράμματος.

 

Η πρώτη δημοτικού αποτελεί τη βάση της σχολικής πορείας ενός μαθητή και είναι καθοριστική για τη γενικότερη ακαδημαϊκή του εξέλιξη. Είναι απαραίτητο, λοιπόν, κατά την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό σχολείο να πληρούνται όλες εκείνες οι προϋποθέσεις που θα του εξασφαλίσουν μια ομαλή μαθησιακή αλλά και συναισθηματική ένταξη στον νέο αυτό πλαίσιο. Οι δεξιότητες που απαιτούνται για τη μαθησιακή ετοιμότητα ανά τομείς είναι:

 

ΓΝΩΣΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

• Να μπορεί να αναγνωρίζει σχήματα, χρώματα και μεγέθη.

• Να μπορεί να ταξινομεί, να αντιστοιχεί και να συγκρίνει αντικείμενα.

• Να κατανοεί τη λογική αλληλουχία και τη χρονολογική σειρά των γεγονότων.

• Να μπορεί να απομνημονεύει οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα.

• Να μπορεί να εκτελεί καθημερινές δραστηριότητες (π.χ. πλύσιμο χεριών πριν το φαγητό).

• Να είναι σε θέση να οργανώνει και να ολοκληρώνει μια δραστηριότητα.

• Να μπορεί να εκτελεί τις οδηγίες του/της νηπιαγωγού.

 

ΓΛΩΣΣΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

• Να μπορεί να αναγνωρίζει και να μιμείται ήχους.

• Να έχει άρτια φωνολογία, σύνταξη, σημασιολογία και πραγματολογία.

• Να έχει πλούσιο λεξιλόγιο.

• Να χρησιμοποιεί σωστά τους γραμματικούς και συντακτικούς κανόνες.

• Να μπορεί να διακρίνει ακουστικά φωνήματα που μοιάζουν ηχητικά (π.χ. «φ/θ», « β/δι»).

• Να μπορεί να περιγράψει μια εικόνα ή να αφηγηθεί ένα γεγονός (να είναι σε θέση να μεταφέρει πληροφορίες που άκουσε ή είδε με σωστά δομημένο λόγο, να διατυπώνει τις σκέψεις του με σαφήνεια και να διατηρεί την χρονολογική σειρά των γεγονότων της αφήγησης).

• Να αναγνωρίζει τα περισσότερα γράμματα της αλφαβήτου.

 

ΚΙΝΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

• Να μπορεί να εκτελεί με άνεση δραστηριότητες αδρής κινητικότητας (να σκαρφαλώνει και να ισορροπεί, να πετάει και να πιάνει την μπάλα, να ανεβαίνει και να κατεβαίνει σκάλες).

• Να μπορεί να εκτελεί με άνεση δραστηριότητες λεπτής κινητικότητας (να κόβει με ευχέρεια με το ψαλίδι, να ζωγραφίζει σε πλαίσιο, να σχεδιάζει τα βασικά σχήματα και να ζωγραφίζει έναν άνθρωπο ή ένα σπίτι, να διατηρεί σωστή λαβή στο μολύβι).

• Να έχει καλό οπτικοκινητικό συντονισμό.

• Να έχει αναπτύξει δεξιότητες αυτο-υπηρέτησης (πλύσιμο, ντύσιμο, φαγητό, τουαλέτα).

 

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ

• Να μπορεί να προσαρμόζεται σε νέες καταστάσεις.

• Να μπορεί να δημιουργεί και να διατηρεί φιλίες.

• Να μπορεί να εκφράζει τα συναισθήματά του, τις ανάγκες του και να εκφέρει την γνώμη του.

• Να μπορεί να συνεργάζεται με άλλα παιδιά σε ομαδικές εργασίες και παιχνίδια (να περιμένει και να μοιράζεται αντικείμενα).

• Να μπορεί να αποχωρίζεται εύκολα τους γονείς του.

• Να ακολουθεί τους κανόνες λειτουργίας της τάξης του.

• Να έχει αυτοπεποίθηση, υψηλή αυτοεκτίμηση και ανοχή στη ματαίωση.

 

Όταν ένα παιδί προσχολικής ηλικίας εκδηλώνει πολλές δυσκολίες ή ελλείμματα στους προαναφερθέντες τομείς, τότε είναι πολύ πιθανό να εμφανίσει μαθησιακές δυσκολίες. Για τον λόγο αυτό, είναι σημαντική η θεραπευτική παρέμβαση ούτως ώστε να είναι επιτυχής η προσαρμογή του παιδιού στο δημοτικό σχολείο. Παιδιά τα οποία ξεκινούν την Α΄ δημοτικού μυ δυσκολίες στους τομείς που προαναφέρθηκαν, είναι πιθανό να αποτύχουν στους διάφορους μαθησιακούς τομείς και να οδηγηθούν σε βιώματα απογοήτευσης και συμπεριφορές αποφυγής.

 

Η βελτίωση της σχολικής ετοιμότητας είναι ένα ειδικό πρόγραμμα, το οποίο στοχεύει στην ανάπτυξη όλων αυτών των δεξιοτήτων οι οποίες απαιτούνται προκειμένου κάποιο παιδί να μπορεί να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις μαθησιακές απαιτήσεις του δημοτικού σχολείου. Σε ένα τέτοιο πρόγραμμα, το παιδί εκπαιδεύεται σε τεχνικές που το βοηθούν να είναι πιο αποτελεσματικό κατά τη διάρκεια ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων. Επιπλέον, οι γονείς εκπαιδεύονται στον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να εξασκούν το παιδί τους προκειμένου αυτή η μαθησιακή διαδικασία να εξελίσσεται όσο το δυνατόν πιο απρόσκοπτα και με τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα. Τέλος, ένας από τους βασικούς στόχους ενός προγράμματος ανάπτυξης της σχολικής ετοιμότητας είναι να έχει το παιδί ένα μαθησιακό προβάδισμα όταν θα ξεκινήσει την Α΄ Δημοτικού ούτως ώστε να κάνει το σημαντικό του αυτό ξεκίνημα με βιώματα επιτυχίας.

 

Εάν θέλετε να κατεβάσετε ένα συνοπτικό φυλλάδιο με πληροφορίες για τη σχολική ετοιμότητα, κλικ εδώ. 

Εάν θέλετε να διαβάσετε ένα άρθρο συνεργατών του Κέντρου για τη σχολική ετοιμότητα, κλικ εδώ.